PHẦN 1 - LẬP THÀNH
10.
LÝ
GIẢI NGŨ HÀNH, CAN,
CHI
10.10.
Ngũ
Hành
-
Kim: Vàng, hay
nói chung tất
cả những
kim loại như:
sắt, đồng, bạc, chì,...
-
Mộc: Gỗ, hay nói
chung tất cả những
loại cây.
-
Thủy: Nước, hay
nói chung tất cả
những chất lỏng.
-
Hỏa: Lửa hay
hơi nóng.
-
Thổ: Đất, hay
nói chung
tất cả những
khoáng vật.
Theo
Đông phương
lý học
thì mọi
vật chất
ở xung
quanh ta
đều tạo
nên bởi
một phần
của
Ngũ
hành hay
cấu kết
bởi hai,
ba phần
của Ngũ
hành, hoặc
còn nguyên
thể, hoặc
đã biến
thể. Ngũ
hành
có tương sinh
và tương khắc.
10.10.10.
Tương sinh
|
Kim
sinh Thủy |
Hỏa
sinh Thổ |
|
Thủy
sinh Mộc |
Thổ
sinh Kim |
|
Mộc
sinh Hỏa |
|
10.10.2.
Tương
khắc
|
Kim
khắc Mộc |
Thủy
khắc Hỏa |
|
Mộc
khắc Thổ |
Hỏa
khắc Kim |
|
Thổ khắc Thủy |
|
10.2.
Thập Can
Giáp,
Ất, Bính,
Đinh, Mậu,
Kỷ, Canh,
Tân, Nhâm, Qúy.
10.2.10.
Tương
hợp
|
Giáp
hợp Kỷ |
Đinh
hợp Nhâm |
|
Ất
hợp Canh |
Mậu hợp Qúy |
|
Bính
hợp Tân |
|
10.2.2.
Tương
phá
|
Giáp
phá Mậu |
Kỷ
phá Qúy |
|
Ất phá
Kỷ |
Canh
phá Giáp |
|
Bính
phá Canh |
Tân
phá Ất |
|
Đinh
phá Tân |
Nhâm
phá Bính |
|
Mậu
phá Nhâm |
Qúy
phá Đinh |
10.2.3.
Phân
Âm Dương
và phối
hợp Ngũ
Hành
|
Thiên Can |
Âm
Dương |
Ngũ
Hành |
Thiên Can |
Âm
Dương |
Ngũ
Hành |
|
Giáp |
Dương |
Mộc |
Kỷ |
Âm |
Thổ |
|
Ất |
Âm |
Mộc |
Canh |
Dương |
Kim |
|
Bính |
Dương |
Hỏa |
Tân |
Âm |
Kim |
|
Đinh |
Âm |
Hỏa |
Nhâm |
Dương |
Thủy |
|
Mậu |
Dương |
Thổ |
Qúy |
Âm |
Thủy |
10.3.
Thập Nhị Chi
Tý,
Sửu, Dần,
Mão, Thìn,
Tỵ, Ngọ,
Mùi, Thân,
Dậu, Tuất,
Hợi
10.3.10.
Tượng hình
Thập
nhị Chi được tượng
hình bằng
những giống
vật.
|
Thập
Nhị Chi |
Tượng
Hình |
Thập
Nhị Chi |
Tượng
Hình |
Thập
Nhị Chi |
Tượng
Hình |
|
Tý |
Chuột |
Thìn |
Rồng |
Thân |
Khỉ |
|
Sửu |
Trâu |
Tỵ |
Rắn |
Dậu |
Gà |
|
Dần |
Hổ |
Ngọ |
Ngựa |
Tuất |
Chó |
|
Mão |
Mèo |
Mùi |
Dê |
Hợi |
Heo |
10.3.2.
Chia nhóm
|
Tứ
Sinh |
Tứ
Mộ |
Tứ
Tuyệt |
|||
|
Dần |
Tỵ |
Thìn |
Sửu |
Tý |
Mão |
|
Thân |
Hợi |
Tuất |
Mùi |
Ngọ |
Dậ |
10.3.3.
Tam
hợp
|
Dần
- Ngọ
- Tuất |
Thân -
Tý - Thìn |
Hợi
- Mão
- Mùi |
Sửu
- Tỵ
- Dậu |
10.3.4.
Nhị
hợp
|
Tý
- Sửu |
Thìn
- Dậu |
Dần
- Hợi |
Tỵ
- Thân |
Mão
- Tuất |
Ngọ
- Mùi |
10.3.5.
Xung
|
Tý
- Ngọ |
Mão
- Dậu |
Dần
- Thân |
Tỵ
- Hợi |
Thìn
- Tuất |
Sửu
- Mùi |
Trong
một vài
cuốn sách
Lý học,
Thìn được
coi là
hòa với
Tuất, Sửu
được coi
là hòa
với Mùi,
vì Thìn - Tuất - Sửu - Mùi đều
thuộc Thổ
10.4.
Phần Âm
Dương
10.4.10.
Phối hợp
Ngũ Hành,
Ngũ Sắc,
định Bát
Quái và
Phương Hướng
|
Thập
Nhị Chi |
Âm
Dương |
Ngũ
Hành |
Ngũ
Sắc |
Bát
Quái |
Phương
Hướng |
|
Tý |
Dương |
Thủy |
Đen |
Khảm |
Chính
Bắc |
|
Sửu |
Âm |
Thổ |
Vàng |
|
Đông
Bắc Thiên
Bắc |
|
Dần |
Dương |
Mộc |
Xanh |
Cấn |
Đông
Bắc Thiên Đông |
|
Mão |
Âm |
Mộc |
Xanh |
Chấn |
Chính Đông |
|
Thìn |
Dương |
Thổ |
Đen |
|
Đông
Nam Thiên Đông |
|
Tỵ |
Âm |
Hỏa |
Đỏ |
Tốn |
Đông
Nam Thiên
Nam |
|
Ngọ |
Dương |
Hỏa |
Đỏ |
Ly |
Chính
Nam |
|
Mùi |
Âm |
Thổ |
Vàng |
|
Tây
Nam Thiên
Nam |
|
Thân |
Dương |
Kim |
Trắng |
Khôn |
Tây
Nam Thiên Tây |
|
Dậu |
Âm |
Kim |
Trắng |
Đoài |
Chính Tây |
|
Tuất |
Dương |
Thổ |
Vàng |
|
Tây
Bắc Thiên
Tây |
|
Hợi |
Âm |
Thủy |
Đen |
Càn |
Tây
Bắc Thiên
Bắc |
10.4.2.
Qui
định trên
bản đồ
12 cung
|
Âm
- Tỵ
- Hỏa
Tốn -
Đỏ
Đông
Nam Thiên
Nam |
Dương -
Ngọ - Hỏa Ly
- Đỏ
Chính
Nam |
Âm -
Mùi - Thổ Trung - Vàng
Tây
Nam Thiên
Nam |
Dương -
Thân - Kim Khôn
- Trắng
Tây
Nam Thiên Tây |
|
Dương
- Thìn
- Thổ
Trung - Vàng
Đông
Nam Thiên
Đông |
|
Âm
- Dậu
- Kim
Đoài
- Trắng
Chính Tây |
|
|
Âm
- Mão
- Mộc
Chấn -
Xanh
Chính Đông |
Dương
- Tuất
- Thổ
Trung - Vàng
Tây
Bắc Thiên
Tây |
||
|
Dương -
Dần - Mộc Cấn
- Xanh
Đông
Bắc Thiên Đông |
Âm -
Sửu - Thổ Trung - Vàng
Đông
Bắc Thiên
Bắc |
Dương -
Tý - Thủy Khảm
- Đen
Chính
Bắc |
Âm -
Hợi - Thủy Càn
- Đen
Tây
Bắc Thiên
Bắc |
10.4.3.
Phối hợp
với 12
chi, phân
ra bốn
mùa và
qui định
vào ngũ
hành
|
12 tháng |
12 chi |
4 mùa |
Ngũ
hành |
|
Giêng |
Dần |
Xuân |
Mộc |
|
Hai |
Mão |
||
|
Từ
01/03 đến 12/03 |
|||
|
Từ
13/03 đến hết tháng
03 |
Thìn |
Tứ
qúy |
Thổ |
